Allulose: besta sætuefnið?

Allulose, einnig þekktur sem D-allulose eða psicose, er kaloríusnautt sætuefni sem er að ryðja sér rúms í matvælageiranum (Bandaríkjunum aðallega). Allúlósi, sem er einsykra (ein sykursameind), er að finna náttúrulega í sumum ávöxtum, þar á meðal fíkjum og rúsínum, og það er einnig hægt að framleiða með ferli ensímbreytinga úr frúktósa (ávaxtasykri).

Ein helsta ástæðan fyrir auknum áhuga á allúlósa er lágt kaloríu innihald. Allulose inniheldur aðeins 0,2 hitaeiningar á gramm, sem er verulega minna en þær 4 hitaeiningar á gramm sem finnast í venjulegum sykri. Allúlósi er því góður valkostur fyrir fólk sem er að reyna að léttast eða stjórna blóðsykri.

Nokkrar rannsóknir hafa rannsakað hugsanlegan heilsufarslegan ávinning af allúlósa þar sem honum var skipt út fyrir hvítum sykri. Meðal ábata var að allúlósi hafði jákvæð áhrif á blóðfitumagn, minnkaði bæði þríglýseríð og LDL kólesteról. Einnig komu í ljós að allúlósi gæti haft jákvæð áhrif á blóðsykursgildi hjá fólki með sykursýki af tegund 2 og að að neysla allúlósa með máltíð leiddi til marktækrar lækkunar á blóðsykri eftir máltíð, samanborið við að neyta sömu máltíðar með venjulegum sykri.

Allulose hefur einnig verið sýnt fram á að hafa prebiotic áhrif, sem þýðir að það getur örvað vöxt gagnlegra baktería í þörmum. Ein rannsókn sem birt var í tímaritinu Nutrients leiddi í ljós að allúlósi jók magn Bifidobacterium og Lactobacillus, tvenns konar gagnlegra baktería (í þörmum músa). Önnur rannsókn sem birt var í tímaritinu Food Science and Biotechnology leiddi í ljós að allúlósi jók framleiðslu á stuttkeðju fitusýrum í þörmum, sem eru mikilvægar fyrir heilsu þarma.

Þrátt fyrir hugsanlegan heilsufarslegan ávinning er mikilvægt að hafa í huga að allúlósi er enn tiltölulega ný vara og takmarkaðar rannsóknir á langtímaöryggi þess. Hins vegar hefur bandaríska matvæla- og lyfjaeftirlitið (FDA) tilnefnt allulose sem öruggt (GRAS : generally recognized as safe) til notkunar sem sætuefni í matvæli og drykki.

Evrópusambandið hefur ekki ennþá samþykkt allúlósa til notkunar sem innihaldsefni matvæla þegar þessi grein er skrifuð, en allt stefnir í að það breytist á næstu 2-3 árum. Á Íslandi og í Evrópusambandinu er allúlósi flokkað sem nýfæði. Almennt gildir um það sem skilgreint er sem nýfæði að það má ekki nota það í matvæli eða sem matvæli nema að fengnu leyfi á Evrópugrundvelli. Leyfi eru veitt hjá Evrópusambandinu að undangengnu áhættumati hjá Matvælaöryggisstofnun Evrópu. Notkun er ekki leyfileg fyrr en áhættumati er lokið og leyfi sem nýfæði hefur verið veitt og skv. MAST (Matvælastofnun) gæti það ferli staðið til 2026.

Einhverjir hafa haldið því fram að mikið magn allúlósa geti valdið meltingarvandamálum, svo sem uppþembu, gasi og niðurgangi. Hinsvegar hafa rannsóknir bent til þess að allúlósi þolist almennt vel og veldur ekki verulegum meltingarvandamálum hjá flestum. Gervisætuefni hafa annars oft einhverjar aukaverkanir í miklu magni, en áhrif sykurs hefur þó mikil áhrif á efnaskiptajafnvægið og það er ekki smávægileg aukaverkun.

Á heildina litið virðist allúlósi vera góður valkostur við venjulegan sykur fyrir fólk sem vill minnka kaloríuneyslu sína eða stjórna blóðsykri. Þó að þörf sé á frekari rannsóknum til að skilja að fullu langtíma heilsuávinning þess, benda núverandi niðurstöður rannsókna til þess að allúlósi sé almennt öruggur til neyslu og gæti haft jákvæð áhrif á þyngdarstjórnun, blóðfitugildi, blóðsykursgildi og þarmaheilsu.

Góð grein frá Dr. Peter Attia um allulose

Greinarhöfundur skrifar út frá bestu vitund miðað við fengnar heimildir og er hvorki efnafræðingur, næringarfræðingur né lyfjafræðingur. Lesandi er beðinn um að taka skrifunum með fyrirvara og afla sér heimilda á eigin spýtur og mynda sér skoðun byggða á eigin forsendum.